Salem cadilarinin bilinen oykusu soyle

Salem cadilarinin bilinen oykusu soyle; Aslinda Salem Cadilarinin (gercek cadi olduklari suphe goturur bir gercek) 1692-93 yillari arasinda yaklasik 130-140 kisinin tutuklanmasina ve 19 kisinin asilmasina ve 1 kisininde ezilerek oldurulmesine sebep olan kizlar olduklari sanilmaktadir.



İngiliz kolonilerinin yasadigi Massachusetts yakinlarinda bulunan Salem Kasabasinin onde gelen tuccarlarindan, Samuel Parris, bir donem Barbados'la ticaret yapmis, oradan gelirken de yaninda esine ev islerinde yardimci olabileceklerini dusundugu bir cift kole getirmisti;Jhon ve Tituba. Tituba, Parris'lerin 9 yasindaki kizi Betty ve 11 yasindaki yegenleri Abegail'in bakiciligini yapiyordu. Ozellikle kisin soguk havalarda kizlar evin disina cikamiyorlar ve vakitlerinin cogunu Tituba'nin yaninda geciriyorlardi. O da onlara can sikintilarini atmalari icin bir suru vudu buyuculeri ve buyuleri iceren Barbados hikayeleri anlatiyordu. Onlari sok edebilecek kadar ilginc ve kotu ogeler iceren bu hikayelerden etkilenmeye baslayan kizlar, cok gecmeden Tituba'dan aldiklari bilgilerle kasabadaki yasitlari olan diger kizlarla birlikte karanlik islerle ugrasmaya basladilar. İlk zamanlar bir bardak icindeki suya yumurta aki koymak suretiyle ilkel olarak olusturduklari kristal kurelerde birbirilerinin fallarina baktilar, birbirlerinin kocalarinin neye benzeyecegi konusunda yorumlar getiriyorlar ve egleniyorlardi. Ancak eglenceli ve can sikintisini gideren bir oyun gibi devam eden olay, bir kabusa donusmeye basladi.



1692 yilinin Ocak ayindan sonra, kizlar sara gibi nobetler gecirmeye, garip sesler cikarmaya, yerlerde ve cukurlar icinde surunmeye, aci icinde vucutlarinin egip bukmeye basladilar. Kizlar, Tituba'nin buyuleriyle olan ilgilerini gizlemek icin mi yoksa gercekten buyulenmis olabileceklerinden korktuklarindan mi bilinmez; kasabada o gune kadar bu tur olaylarla hic adlari gecmemis cadilari (!) sucladilar.



O donemlerde cadi buyulerinin hastalik ve olum sebebi olduguna ve cadilarin guclerini Seytan'in kendisinden aldiklarina inanilirdi. Bu sebeple bu acilar icindeki masum (!) gorunuslu kizlarin acilarinin sona erdirilmesi icin onlari bu hale koyan cadilarin bulunmasina karar verildi. Sorusturma sirasinda kendi yaptiklarinin ortaya cikmasindan korkan kizlar bazi isimler vermeye basladilar.



Sorusturmadan hemen once, Mary'nin teyzesi cadilari bulmak icin buyuden yararlanmak istedi ve Tituba'ya tarifi eski İngiliz recetelerinden alinan bir Cadi Pastasi yapmasini emretti. Cavdar ve buyulenmis kizlarin cisleriyle yapilacak olan pasta, bir kopege yedirilecekti. Sonrasinda da kopek ya cildiracakti ya da gidip yeni sahibi olan cadiyi bulacakti. Parris, Seytan'dan kurtulmak icin Seytan'dan fayda bekleyen bu kadina cok kizmisti, fakat artik olanlar olmustu. Parris kilisede; "Aramizda Seytan geziniyor, Ofkesi yikici ve korkunc olacak ve en kotusu ne zaman susturulabilecegini ancak ve ancak Tanri bilir" diye konusma yapti.



İlk suclananlar; Tituba, kocasinin yoklugu zamaninda ailesiyle tek basina kalan Sarah Good ve usagi ile evlenmeden ayni evde nikahsiz yasayan yasli kadin Sarah Osborne oldular ve bu uc kadin hemen tutuklanarak mahkemeye cikarildilar. Kadinlarin sorgulari esnasinda ise kucuk kizlar (Cadilar) sara nobetleri gecirmeye basladilar ve cadilarin hayaletlerinin mahkeme salonunda dolastiklarini, onlara; saldirip tirnakladiklarini, isirdiklarini soylediler. Mahkeme heyeti tarafindan bunlari yaptirmamalari konusunda uyari alan Sarah Good ve Sarah Osborne masum olduklarini ve olaylarla bir ilgileri olmadiklarini yinelediler. Cadi pastasi olayindan bu yana surekli olarak Parris'ten dayak yiyen ve kucuk kizlara anlattigi hikayelerin ortaya cikmasindna korkan Tituba, cadi oldugunu itiraf etmek zorunda kaldi. Kendisini kurtarmak icin ise; kapkara bir kopegin onu tehdit ettigini ve kizlara iskence yapmasi icin zorladigini, biri kirmizi digeri siyah iki kedininde onu emri altina almis oldugunu soyledi. Ayrica geceleri her iki Sarah ve onlarin hayvanlari ile birlikte cadi toplantilarina ucarak gittiklerini anlatti. Bununla birlikte onu evvelki gece kucuk Ann'iye saldirmak icin zorladiklarini soyledi. Bu itiraflar sirasinda "Bir evvelki gece cadilar benim kafami kesmeye calistilar" diyerek bagirdi Ann. Bunun uzerine kucuk Ann'iden de tasdik gelince kadinlarin ucununde cadi (!) olduklarina kesinlik getirildi. Tituba olume gidecegini anlayinca esas buyuk darbeyi Salem Kasabasina indirmeye karar verdi ve cadilarin uc kisiyle sinirli olmadigini acikladi. Ona gore Salem'de 6-7 kisilik bir cadi grubu vardi ve bu grup uzun boylu, beyaz sacli ve hep siyah cubbeler giyen gizemli bir adam tarafindan yonetiliyordu. Sonraki gunlerdeki sorgularinda Tituba siyahlar icindeki bu adamin gelip kendisine defalarca Seytan'in defterini imzalatmaya calismisti ve o arada defterde Salem'de yasayan 9 kisiye ait imzayi gordugunu anlatti. Kizlarin uzerinden hayaletleri cekmesi icin uyarilan kadinlardan yasli olan Sarah Osborne agir zincirlere dayanamadi ve oldu. Bu dava icindeki ilk olumdu. Boylece ilk iki Cadi (!) Boston hapishanesine gonderilirken mahkeme heyeti diger cadilarin pesine dusmeye karar verdi.



Kasabada yasayan cadi grubunun haberini alan mahkeme kizlari daha fazla isim vermeleri icin zorlayinca, Ann Jr. daha onceden intikam duygusuyla dolu olan annesininde zoruyla kasabanin kongre uyelerinden birisinin karisi olan Martha Corey'i sucladi. Martha kucuk Ann'iyi bu sacma suclamadan vazgecirmek icin onu ailesinin yaninda ziyarete gitti. Ancak Ann korkunc nobetler gecirmeye basladi ve onun hayaletinin bir adami kazan icinde pisirirken gordugunu soyledi. Kizlardan Mercy ise, baska cadilarinda ona katildigini ve kendisini Seytan'in defterini imzalamasi icin zorladiklarini anlatti. Marta Corey mahkemede kendisini savunurken oldukca basarili idi. Ne varki kizlar onun savunmasi sirasinda derin acilar icindeydiler ve mahkemeye isirik izlerini gosteriyorlardi. Kasaba Heyetinden olan Kocasi bile onu itiraf etmesi icin zorlamisti.



Bir sonraki sanik ise bolgenin onde gelen isimlerinden Rebecca Nurse idi. İlk mahkeme sirasinda eger bu iki kadin suclanmis olsalardi saniriz ki mahkeme heyeti kizlari yalancilikla suclayacakti. Ancak olaylar oyle bir hal almisti ki herkes kizlarin agizlarindan cikacak isimlere bakiyordu. Rebbeca'yida yine Ann Jr. annesi suclamisti. Diger kizlarin da kendilerini tasdiklemesi uzerine aslinda kilise mensubu olan bu kadinda okkanin altina gitti. Bu arada Sarah Good'un 4 yasindaki kizida bu suclamalardan nasibini aldi ve annesi ile birlikte calismaktan suclandi.



Bu karambol esnasinda Mary'nin yanlarinda hizmetci olarak calistigi Procten ailesi (Ki bu aile eger nobetler gecirmeye devam ederse Mary'i cok kotu doveceklerini soylemislerdi ve bu da bir nevi cadilik sayilirdi), Rebbeca'nin kizkardesi (cunku ablasinin asilsiz olarak suclandigini iddia ediyordu) ve tabiki meshur Tituba'nin herseyden habersiz kocasi Jhon tutuklandilar. Kizlardan Abegail ise Mary'i defteri imzalamis olmakla sucladi (Cunku Mary yaninda calistigi aileden korkmus ve yaptigi suclamalari geri cekmek zorunda kalmisti). Boyle kucuk kizlar kendi aralarinda bir oto kontrol mekanizmasini olusturdular. Ya cadi olarak birilerini suclamak zorundaydilar ya da kendileri cadi olarak suclanacaklardi. Mary ile Martha'nin kocasi olan Giles, uzun yillardir Salem Kasabasinda yasayan ve Sansasyonel partiler veren Bridget Bishotl ve zaten akli yerinde olmayan ve cadi suclamasini seve seve kabul eden Abegail Hobes'ta tutuklandilar.



Nisan ayinda mahkeme, bu akli bozuk kadinin suclamalarina dayanarak kasabadan 9 kisiyi daha tutukladi. (Cok yasli bir adam olan Nenemiah, kendi anne ve babasi, Birdget'in oglu ve karisi, Rebbeca'nin diger kardesi Mary Esty, Zenci bir kole, Sarah Wilds ve Zengin bir tuccarin karisi olan Lina English). Artik mahkemeye sanik olarak sadece Salem Kasabasindakiler degil komsu kasabadakiler bile cagrilir hale gelmisti olaylar. Saniklar surekli iddialari reddediyor, kizlar ise israrla nobet ve ciglik krizleri ile birlikte onlari suclamaya devam ediyorlardi. Yeni saniklardan ise sadece Nenemiah'in bir cadi olmadigini acikladilar. Bu hesaplarina gore onlar; yasli, savunmasiz ve sucsuz insanlari suclamayacak kadar masum (!) ve aci ceken zavalli (!) kizlardi. Digerleri ise tutuklandilar. Olaylar cok kisa sure icinde gelisiyordu. Nisan ayinin sonuna gelindiginde ise 6 cadi (!) daha tutuklandi. Artik saniklar ve hikayeleri o kadar cok artmisti ki herkes olayin baslangini bile unutmaya basliyordu nerdeyse. Bu hikayeler icinde en ilginc olanlardan birisi ise soyle gelismisti: Maine'de oturan George Burroughs tutuklandi ve mahkemeye cikarildi. Eski zamanlarda Salem Kasabasinda bir sure papazlik yapmis bir adamdi ve o donemde kasaba sakinlerinin bir kismi ile tabiki ozellikle Ann Jr. annesi ile pek gecinememisti ve bu da intikam icin oldukca iyi bir yoldu. Onu ilk suclayan Ann Jr., bir papazin kendisine imzalamasi icin defteri getirdigini ve adinin ise Burroughs oldugunu soyledigini, bundan once ise bir cok insani kurban ettigini artik kendisinin cadi'dan bile ustun mertebede seytana cok yakin bir varlik oldugunu anlatti. Senaryo birbirine cok iyi baglaniyordu. Herkes Tituba'nin bahsettigi siyah cubbeli adamin bu olduguna emin olmustu. Mahkeme cadi grubunun efendisini, seytanin usagini yakalamis olmakla muthis bir gurur duymaya basladi ve tutuklanmalar son hiziyla devam etti.



1692 yili Mayis ayinin sonu geldiginde kucuk kizlarin suclamalari yuzunden hapiste ve sorguda olmak uzere nerdeyse 95-100 kisi kadar tutuklanmisti. Bazi yasal zorunluluklardan dolayi bu suclular bir ust mahkemeye cikana kadar beklemek zorundaydilar. Massachusetts'den yetkili bir yargic gelince asil davalar Haziran ayini buldu. Davasi ilk sonuclanan Bridget Bisholt oldu iki gun sonrada asildi. Bu arada Yargiclardan birisi kizlarin mahkeme sirasinda gordukleri hayaletlerin yeterli delil olusturmayacagini ve davalarin dusmesi gerektigini savunarak mahkeme heyetinden ayrildi. Tabiki onun bu hareketi cadilikla suclanmasina sebep oldu. Masum (!) kizlar onlerinde hicbir engel tanimiyorlardi. Bu hayalet gorme olaylari mahkeme heyetince de cesitli uzun tartismalara konu oldu ve sonuc olarak bunlarin tam bir delil teskil edilemeyecigine karar verildi ve baska guvenilir yollar aramaya basladilar. Cadilari kizlara dokundurmaya karar verdiler ve bu da digerinden farkli degildi. Kizlar aci dolu cigliklarla nobetler gecirmeye devam ettiler ve sonucta 20 Hazirana gelindiginde 6 kisinin daha asilmasina karar verilmisti bile.



Bu arada mahkeme sirasinda ilginc bir lanet olayida oldu. Mahkeme basladigindan beri cadi avcisi olarak bulunan Peder Noyes Sarah Good'u itiraf etmeye zorluyordu. Fakat Sarah kendisine "Ben senin bir buyucu oldugundan daha fazla cadi degilim. Eger sen simdi canimi alirsan, bir gun Yuce Tanri sana icmen icin bolca kan verecek" diye haykirdi. Peder Noyes olaylardan yaklasik 25 yil sonra buyuk bir ic kanama gecirdi ve oldu.



Kizlar artik kasaba icinde erisilmez bir guce sahip olmuslardi. Bu arada komsu kasabadaki cadilari (!) tanimadiklari icin isimlerini bilmiyorlar ve oradaki halktan bazilarini cagirip dokunma testi yapiyorlardi. Bu arada bazi saniklarda kendilerini idamdan kurtarabilmek icin baskalarinin isimlerini veriyor beni olaya bu zorladi, bana soyle yapmami soyledi gibi yalanlarla davayi dallandirip budaklandiriyorlardi. Komsu kasabadan bir yargic ve eski bir valinin oglunu sucladilar, isin en ilginci ise ayni kasabadan iki kopekte bu suclamalardan nasibini aldi. Yuzlerce insan yargilandi bir o kadari dokunma testinden gecti. Agustos ayina gelindiginde 4 kisi daha daragacinda sallandi. Peder Burroughs ise tam asilmadan once yuksek sesle dua ederek izleyenler ve halkin arasinda soylentilere neden oldu. Cunku o zamanki inanislara gore Seytan ya da onun usaklari dua edemezlerdi. Ancak kizlarin bastirilamaz hirslari sayesinde o da asilmaktan kurtulamadi ve hristiyan adetlerine gore gomulmeyi haketmedigi icin bir tepe uzerindeki sig ve kucuk mezara digerlerinin yanina gomuldu. Eylul ayinda ise ayni tepedeki mezarlara 8 kisi daha gonderildi.



Yargilama sirasinda suclamalari asla kabul etmeyen zengin ve varlikli Giles Corey, dava sonucunda mal varligina el konulacagini biliyordu. Bunun olmasini istemedigi icin davaya bakan mahkemeyi tanimadigini soyledi. Boylece mahkeme dayava bakamayacagi gibi mal varliginida korumus olacakti. Ancak Mahkemenin buna tepkisi hicte Corey'in bekledigi gibi olmadi. Salem meydaninda halka acik bir yerde Corey yere zincirlendi ve uzerinde buyuk bir tahta plaka konuldu. Bu plakanin ustu cok agir bir tas yigini ile kapatildi. Corey ezilmeye baslamisti ancak yinede itiraf etmiyordu sucunu ve ustune ustluk daha fazla tas koymalari icin onlara bagiriyordu. Bir ara fazla basinctan dili bile disariya firlamisti. Daha fazla tas konuldugu zaman Corey dayanamadi ve oldu. Daha sonra olaya bir aciklik kucuk Ann'iden geldi. Corey Seytanin defterini imzalarken asilarak olmeyecegine dair Seytandan garanti almisti.



O donemde kimse tarafindan tam olarak bilinmese bile bunlar son idamlardi. Kizlarin suclamalari tam bir histeri krizi durumuna ulasmisti ve en sonunda Mahkeme Heyeti Baskani Phips'in karisini bile cadilikla sucladilar. Bunun sonrasinda 29 Ekim tarihinde Phisp mahkemeyi dagitti, fakat hapishaneler cadilarla (!) doluydu. İslemlerin bitirilmesi icin umumi mahkemeler gorevlendirildi, artik davalara Salem'de degil her cadinin kendi yasadigi kasabada bakiliyordu.



Olaylarin sonuna dogru kizlarin gordugu hayaletler mahkemece delil olarak kabul edilmeyince suclamalarin buyuk bir kismi dusmus oldu. En son davaya ise Mayis 1693 yilinda bakildi ve kalan diger tum saniklar sucsuz bulundu. Boylece kabus artik sona eriyordu. Aslinda olaylarin baslamasina sebep olduguna inanilan Tituba serbest birakildi ve mahkeme masraflarinin karsilanabilmesi icin bir kole tacirine satildi. (Mahkemeye Ozel Not: O donemlerde saniklarin cogu suclamalari inkar ettikleri icin tutukluluk sureleri ve davalari uzun surmustu ve tabiki iskence gordukleride katilirsa ortaya cikan tum masraflar saniklara odettirildi.)



O donemlerde yasanan olaylar bu gune kadar video film piyasalarinda bulunan bir cok filme konu olmustur ve hala Salem kasabasina bir cok turist cekiyor. Cadilarin (!) gomuldukleri o sig mezarlarin bulundugu tepe aslinda coktan yuksek binalarla kaplanmis durumda ama soylentilere gore hala asilanlarin hayaletleri ortaliklarda dolanmaktadir

teşekkürler arkadaşım bilgi için

teşekkürler arkadaşım bilgi için